რა არის დენი?

ელექტრული დენი დამუხტული ნაწილაკების მოწესრიგებულად ბოძრაობაა.

ზოგი ნივთიერება ელექტროდენს ატარებს, ზოგი კი- არა.

რთულ ნივთიერებებს, რომლებიც წყალში გახსნისას ან გალღობისას იონებად იშლება ამიტომ ელექტრულ დენს ატარებენ, ელექტროლიტები ეწოდება.

რთულ ნივთიერებებს, რომლებიც წყალში გახსნისას ან გალღობისას იონებას არ იშლება და ამიტომ ელექტრულ დენს არ ატარებენ, არაელექტროლიტები ეწოდება.

ელექტროლიტებია:

ნატრიუმი

კალიუმი

ქლორიდი

კალციუმი

მაგნიუმი

ორნახშირმჟავა

ფოსფატი

სულფატი

დენს ატარებენ აგრეთვე ბოსტნეულის სახეობები და მატზე ადვილად შეგიძლიათ ცდა ჩაატაროთ. ეს ბოსტნეულია:

ლიმონი

პომიდორი

კარტოფილი

ეს არის ლიმონის ბატარეა

კარტოფილის ბატარეა

პომიდორის ბატარეა

NaCl-is eleqtroba

In our previous lesson, we discussed the behavior of sodium chloride (NaCl) when placed in water.
8
* What type of compound is sodium chloride?
* Based on this, what happens to the compound once it enters into solution with water?
Click here to see a video clip of what happens once sodium chloride enters into solution with water.

We know from previous lessons that NaCl is an ionic compound. As the video illustrated, NaCl breaks down into its respective ions, whereupon water is able to attach to each ion based on its polar properties (the negative side of water attaches to Na+ and the positive side of water attaches to Cl-).
NaCl + H2O ---> Na+ (aq) + Cl- (aq)

Hypothetical Scenario: Suppose once NaCl entered into solution with water, two electrodes (conductors of electricity such as copper wire) were placed into solution, connected to a battery, and attached to a voltmeter (a device that measures current).





9

The setup of this experiment would look similar to the picture shown above.
* Since NaCl was dissolved in water, what products are currently in the flask?
* Based on our discussion of the battery earlier, what moves from the anode to the cathode and is responsible for lighting the bulb?
* Do electrons have a charge associated with them? What kind?

If we were to insert a light bulb into our setup above, this is what we would see (refer to picture below)
10

* Based on this observation, what do we now know about NaCl, other than that it is an ionic compound?

Aqueous sodium chloride can conduct electricity! It turns out, any compound whose aqueous solutions conduct electricity are called electrolytes.

FeSO3
HCl
CuCl2
H2S
KCl
HC2H3O2

* What do the six compounds listed above all share in common?
* If we were to perform a similar procedure as described above with NaCl, do you think any of these would conduct electricity? Why or why not?

ALL IONIC SOLUTIONS CONDUCT ELECTRICITY, THUS THEY ARE CONSIDERED ELECTROLYTES!

იხ. ქვემოთ ქარტულად.

ia mas exla vapormeb proeqts da 8st.-stvis medeba blogze

NaCl-ის წყალშიმ ხსნადობა და ელექტრობის გამტარობა

* რა ტიპის ნაერთია ნატრიუმ ქლორი?



* რა მოსდის ხსნარს როდესაც ის იხსნება წყალში?

Click here <-- დააჭირეთ აქ, რომ ნახოთ ვიდეო, თუ რა მოსდის ნატრიუმ ქლორს როდესაც იხსნება წყალში.




ჩვენ ვიცით წინა გაკვეთილებიდან, რომ NaCl იონური ნაერთია. როგორც ვიდეო ილუსტრირებულია, NaCl შლის შესაბამის იონებად, რის შედეგადაც წყლისთვის ხდება შესაძლებელი მიიერთოს ყოველ იონთან პოლარული9საწინააღმდეგო) ხარისხი (უარყოფითად დამუხტული წყლის მხარე იერთებსNa+ და დადებითი წყლის მხარე იერთებს Cl-).
NaCl + H2O ---> Na+ (aq) + Cl- (aq)

სავარაუდოდ როდესაც NaCl გაიხსნა წყალში, ორი ელექტროდი (ელექტროობის გამტარები როგორებიცაა სპილენძის სადენი) გაიხსნენ, დაუკავშირდნენ ბატარიას, სა მიუერთდნენ ვოლტმეტრს (მოწყობილობა რომელიც ზომავს დენს)








9

ამ ექსპერიმენტის წარმართვა იქნებოდა ზემოთ მოცემული სურათის მსგავსი.




* სანამ NaCl გაიხსნებოდა წყალში, რა პტოცესი მიმდინარეობდა კოლბაში?




* ჩვენს დისკუსიაზე დაყრდნობით ბატარია, რომელიც ანოდიდან კათედორამდე მოძრაობს, პასუხისმგებელია ნათურის ანთებაზე?







* რა როლი მიუძღვით ელექტრონებს მათ შეერთწბაში?




ჩვენ თუ მოვათავსებთ ნათურას ჩვენი კოლბის ზემოთ, აი რას სავინახავდით (იხილეთ ქვემოთ მოცემული სურათი)



10

* ამ დაკვირვებაზე დაყრდნობით, რა ვიცით ახლა NaCl-ზე, იმის გარდა, რომ ის იონური ნაერთია?

წყალნარევ ნატრიუმ ქლორს შეუძლია ელექტრობის გატარება! ის აბრუნებს, ყველა ნაერთს რომლის წყალხსნარი ატარებს ელექტრობას ქვია ელექტროდი.

FeSO3
HCl
CuCl2
H2S
KCl
HC2H3O2

* რა აერთიანებს ზემოთ ჩამოთვლილ ყველა ნაერთს?
* თუ ჩვენ შევასრულებთ იმის მსგავს პროცედურას რომელიც ავღწერეთ ზემოთ, როგორ ფიქრობთ ნებისმიერი მათგანი გაატერებდა ელექტრონებს? რატომ ან რატომ არა?


ყველა იონური ხსნარი ატარებს ელექრტობას ასე რომ, ისინი არიან ელექტროლიტები.

p.s. eka mas informacia rom movizie qartulad ver vnaxe, marto inglisurad iyo.da me tviton vtargmne es teksti ase rom tu bevri shecdomebia bodishs gixdit :)

კვება და კალორიები

ხშირად, ჩვენ საკვებად ვირჩევთ სწრაფი კვების პროდუქტებს. რაც, ჩვენი ორგანიხმისათვის მავნებელია. აქედან გამომდინარე უნდა მივირთვათ მეტად ჯანსაღი საკვები და გავზარდოთ ხილის და ბოსტნეულის რაოდენობა ჩვენს ყოველდღიურ რაციონში.

მავნეა თუ არა fast food-ი?
ექიმები და დიეტოლოგები უკვე ათწლეულებია, რაც სწრაფი ჯკვების ობიექტებში შემოთავაზებულ საკვებს, არც მეტი და არც ნაკლები, ჯანმრთელობისთვის არც თუ სასარგებლო და შესაძლოა, მავნე პროდუქტებადაც კი მიიჩნევენ. სხვადასხვა ქვეყნებში ჩატარებულმა არაერთმა გამოკვლევამ დაადასტურა ის ფაქტი, რომ წარმოდგენილ საკვებში არასწორად არის კომბინირებული ის კომპონენტები, რასაც პროდუქტი ჩვეულებრივ შეიცავს. მაგალითად, მაღალია ქოლესტერინის შემცველობა ხორც-პროდუქტებში, კარტოფილი "ფრი" შეიცავს მავნე კონსერვანტებს და ა.შ. მათი ხშირი მიღება კი ადამიანის ჯანმრთელობისთვის საშიშ რიკს-ფაქტორებთან არის დაკავშირებული. ანალიტიკოსები "მაკდონალდსის" კერძებში, შემოთავაზებულ პროდუქტში გენმოდიფიცირებული ინგრედიენტების არსებობაზე, ან კიდევ გენმოდიფიცირებული საკვებით გამოყვანილ-გამოზრდილი ნედლეულის (ქათმის ხორცი, საქონლის ხორცი, რძის ნაწარმი, კარტოფილი) შემცველობაზე მიუთითებენ. სამწუხაროდ, რამდენად შეესაბამება ასეთი ინფორმაცია სინამდვილეს, ამაში ქართული საზოგადოება არ არის კარგად გათვითცნობიერებული.

ერთ დღე ღამეში მიღებული კალორიები:
საუზმე:
შოკოლადის კარაქი-410კკალ.
პური-200კკალ.
ჩაი- 100კკალ.

სადილი:
ხაჭაპური-304 კკალ.
წვენი-100კკალ.


ვახშამი:
კარტოფილი-21კკალ.
პური-200კკალ.
შოკოლადი-410კკალ.
სულ ერთ დღე ღამეში ვიღებ 1645კკალ.-ს


ერთ დღე ღამეში დახარჯული კალორიების რაოდენობა:
ძილი-8სთ.-560კკალ.
გაკვეთილების მომზადება-8სთ.-800კკალ.
სკოლაში მეცადინეობა-7სთ.-770კკალ.
ჭურჭლის რეცხვა და უთაობა-0სთ.-0კკალ.
ოთახის დალაგება-0სთ-0კკალ.
ფეხით სიარული-20წთ-32კკალ.
ცეკვა-2სთ.-960კკალ.
სულ ერთ დღეში დახარჯული კალორიების რაოდენობა შეადგენს -2562კკალ.-ს.


ჩემს მიერ ერთ დღე-ღამეში მიღებული კალორიების რაოდენობის შედარება ნორმასთან:

საუზმე
ფორთოხლის წვენი-100კკალ.
შოკოლადის კარაქი-410კკალ.
პური-200კკალ.
იოგურტი-96კკალ.
სულ: 806 კკალ./ნორმა-830კკალ.

სადილი
თევზი-200გრ-152კკალ.
პური-200კკალ.
რძე-170კკალ.
ბანანი-100კკალ.
სულ:622კკალ./ნორმა-1250კკალ.

ვახშამი
ჩაი-100კკალ.
ლორი-450კკალ.
ყველი-400კკალ.
პური-200კკალ.
შოკოლადი-410კკალ.
სულ:1560კკალ/ნორმა-690კკალ.
ერთ დღე-ღამეში-2488კკალ.